Niepłodność i poronienia
Wszystkie badania związane z niepłodnością, ginekologią i andrologią
znajdziesz tutaj
Szerszy opis wybranych
badań znajdziesz poniżej.
NIEPŁODNOŚĆ to poważny, ogólnospołeczny problem dotyczący w Polsce nawet do 1,5 miliona par. Wg Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) niepłodność to brak możliwości uzyskania ciąży przez okres 12 miesięcy pomimo regularnych stosunków płciowych, bez stosowania jakichkolwiek środków antykoncepcyjnych.
Niepłodność zarówno męska jak i żeńska może mieć swoje przyczyny w nieprawidłowościach w naszym genomie. Genetyczne podłoże braku możliwości zajścia w ciążę możemy podejrzewać m.in. w przypadku występowania: poronień nawykowych, przedwczesnego wygasania czynności jajników, nieprawidłowości w rozwoju narządów płciowych i wrodzonych zmian w budowie ciała, braku plemników w nasieniu lub ich nieprawidłową liczbą, morfologią i ruchliwością. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii (PTMRiE) oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGP) (Diagnostyka i leczenie niepłodności, 2018) badania genetyczne wybranych zespołów chorobowych stanowią ważną część diagnostyki niepłodności.
Wykonanie odpowiednich badań genetycznych w certyfikowanych i rekomendowanych przez środowiska genetyczne jednostkach, takich jak Centrum Medyczne MEDGEN pozwala w wielu przypadkach na ustalenie przyczyny niepłodności oraz szybkie wdrożenie jej skutecznego leczenia.
Do najczęściej wykonywanych badań genetycznych należą:
-
Oznaczenie kariotypu limfocytów krwi obwodowej
Procedura w MEDGEN: KARIOTYP-01
Materiał: krew pobrana do probówki z heparyną
Czas oczekiwania: do 4 tygodni
W badaniu oznaczana jest liczba i budowa chromosomów. W prawidłowej komórce ludzkiej znajduje się 46 chromosomów. Zmiany w ich morfologii lub liczbie mogą powodować zespoły chorobowe. Badanie to zalecane jest u par z problemami z płodnością (zarówno kobietom jak i mężczyznom), szczególnie w przypadku występowania poronień nawykowych lub gdy badanie materiału poronnego wskazuje na możliwość nosicielstwa zmian (aberracji zrównoważonych) w chromosomach u rodziców, które nie wywołują u nich objawów chorobowych ale mogą spowodować niepłodność bądź poronienia.
-
CFTR-oznaczenie najczęstszych mutacji genie w niepłodności męskiej
Procedura w MEDGEN: NIEPŁODNOŚĆ-04
Materiał: krew pobrana do probówki z EDTA lub plama krwi na bibule
Czas oczekiwania: do 3 tygodni
Analiza sekwencji genu CFTR zalecana jest głównie mężczyznom z obustronnym (CBAVD) lub jednostronnym brakiem lub niedrożnością nasieniowodów. W przypadku wykrycia mutacji w genie CFTR u mężczyzny zalecane jest wykonanie badania u partnerki, ze względu na ryzyko wystąpienia u potomstwa groźnej choroby - mukowiscydozy, która objawia się nieprawidłowym funkcjonowaniem gruczołów śluzowych w różnych częściach organizmu człowieka , szczególnie w układzie oddechowym i trawiennym.
-
Mikrodelecje w obrębie regionu AZF w chromosomie Y.
Procedura w MEDGEN: NIEPŁODNOŚĆ-05
Materiał: krew pobrana do probówki z EDTA
Czas oczekiwania: do 3 tygodni
Badanie to zalecane jest u mężczyzn z azoospermią (brak plemników) lub u których liczba plemników nie przekracza 5 mln w 1 ml nasienia. Region AZF zawiera geny związane ze sparmatogenezą, czyli produkcją plemników. W przypadku delecji w obrębie regionu AZF dochodzi do zmniejszenia produkcji plemników lub ich braku.
Oferujemy również wykonanie badania pakietowego NIEPŁODNOŚĆ-01 w którym oznaczany jest kariotyp, mutacje w genie CFTR oraz delecje regionu AZF
-
Zespół niewrażliwości na androgeny - oznaczanie najczęstszych mutacji w genie AR
Procedura w MEDGEN: NIEPŁODNOŚĆ-15
Materiał: krew pobrana do probówki z EDTA
Czas oczekiwania: do 6 tygodni
Badanie polega na analizie sekwencji genu receptora androgenów (AR). Mutacje w genie AR mogą prowadzić do niewrażliwości komórek na męskie hormony płciowe co prowadzi do nieprawidłowości w powstawaniu męskich cech płciowych i niepłodności.
-
Przedwczesne wygasanie czynności jajników (POI, POF).
Procedura w MEDGEN: NIEPŁODNOŚĆ-08
Materiał: krew pobrana do probówki z EDTA
Czas oczekiwania: do 4 tygodni
Zespół przedwczesnego wygasania czynności jajników charakteryzuje się utratą aktywności jajników przed 40 rokiem życia kobiety. Jedna z przyczyn POI są mutacje w genie FMR-1. U kobiet z zespołem POI istnieje wysokie ryzyko urodzenia dziecka z zespołem łamliwego chromosomu X.
-
Mutacje w genie protrombiny i w genie czynnika V krzepnięcia krwi (tzw. mutacja Leiden)
Procedura w MEDGEN: KARDIOLOGIA-18
Materiał: krew pobrana do probówki z EDTA
Czas oczekiwania: do 4 tygodni
Mutacje i polimorfizmy w genach czynników krzepnięcia krwi mogą być przyczyną trombofilii. Należą także do badań pomocniczych w poszukiwaniu przyczyn nawykowych poronień.
W przypadku niepłodności o niewyjaśnionym pochodzeniu (nieokreślona, idiopatyczna) czyli takiej, w której rutynowe badania nie wskazują na żadną przyczynę jej powstania możliwe jest wykonanie rozszerzonych badań genetycznych partnerów np. metodą NGS (Next Generation Sequencing) umożliwiającą jednoczesną analizę sekwencji wielu genów powiązanych z płodnością.
-
Niepłodność męska:
Procedura w MEDGEN: NGS-059W
Materiał: krew pobrana do probówki z EDTA
Czas oczekiwania: do 10 tygodni
-
Niepłodność żeńska:
Procedura w MEDGEN: NGS-060W
Materiał: krew pobrana do probówki z EDTA
Czas oczekiwania: do 10 tygodni
Ponadto wśród czynników mogących powodować problemy z płodnością wymienia się zakażenia przenoszone drogą płciową. Zakażenia te powodowane są bakteriami, wirusami, grzybami i pierwotniakami takimi jak np.: Chlamydia trachomatis, Neisseria gonorhoeae, Ureaplasma spp., Mycoplasma spp., Candida spp., Trichomonas vaginalis, wirus opryszczki (HSV typ 1 i 2). Mikroorganizmy te mogą wywołać mi.in. zapalenie szyjki macicy, pochwy, cewki moczowej, zapalenie narządów miednicy mniejszej, zapalenie najądrzy. Do głównych objawów zakażenia należą: pieczenie, swędzenie oraz zaczerwienienie okolic narządów płciowych, wydzielina z cewki moczowej u mężczyzn, a u kobiet upławy o nietypowej barwie i zapachu, uczucie parcia na pęcherz, bóle okolic podbrzusza oraz ból podczas współżycia. Jednak bardzo niebezpieczne są powikłania infekcji, które mogą wpływać na płodność osób zakażonych. Głównym zagrożeniem zdaje się być przewlekły, często bezobjawowy stan zapalny w obrębie układu moczowo-płciowego.
Diagnostyka molekularna infekcji pozwala na czułe, swoiste i wiarygodne wykrycie materiału genetycznego drobnoustrojów, dzięki czemu możliwe jest zastosowanie przez lekarza wczesnego i odpowiedniego leczenia choroby.
-
Infekcje przenoszone drogą płciową:
Procedura w MEDGEN: MIKR-10 – Chlamydia trachomatis, MIKR-11 –
Neisseria gonorrhoeae, MIKR-20 – Pakiet: Chlamydia
trachomatis/ Mycoplasma hominis/ Mycoplasma genitalium/ Ureaplasma, MIKR-21 –
Pakiet: Neisseria gonorrhoeae/ Chlamydia trachomatis/ Mycoplasma hominis/ Mycoplasma genitalium/
Ureaplasma parvum/ Ureaplasma urealiticum/ Trichomonas vaginalis
Materiał: wymaz lub mocz
Czas
oczekiwania: do 5 dni roboczych
Genotypowanie KIR (killer cell immunoglobulin-like receptor)
oraz genotypowanie locus HLA-C (grupa C1 i C2)
KOD BADAŃ: NIEPŁODNOŚĆ-19 (KIR) oraz NIEPŁODNOŚĆ-21 (HLA-C)
Badania KIR i HLA-C wykonywane są u par z podejrzeniem tzw. „niepłodności immunologicznej”, gdzie przeszkodą w zajściu w ciążę są zaburzenia w funkcjonowaniu własnego układ odpornościowego kobiety lub mężczyzny. Wyniki genotypowania KIR oraz locus HLA-C mogą być pomocne m.in. w przypadkach nawykowych poronień (tzw. poronienia idiopatyczne, czyli o niewyjaśnionej etiologii) oraz w sytuacji problemów z implantacją zarodka.
KIR (Killer-cell immunoglobulin-like receptors) to receptory znajdujące się m.in. na powierzchni naturalnych komórek cytotoksycznych (NK – Natural Killer). Komórki NK wchodzą w skład naszego systemu odporności, są zdolne do rozpoznawania i niszczenia komórek uznanych jako obce lub nieprawidłowe, czyli komórek nowotworowych lub zakażonych wirusami. Komórki są rozpoznawane jako obce i niszczone gdy nie posiadają na powierzchni antygenów zgodności tkankowej MHC klasy I, głównie HLA-C, lub gdy ilość tych antygenów jest nieodpowiednia. Komórki NK występują nie tylko we krwi, ale także w macicy i są wówczas nazywane macicznymi NK (uterine NK – uNK). Komórki uNK ułatwiają lub wręcz umożliwiają zagnieżdżenie zarodka w endometrium poprzez m. in. rozwój łożyska i przygotowanie macicy do jej nowej roli.
Wyróżniono 16 genów KIR (14 aktywnych oraz 2 pseudogeny), są one zlokalizowane na chromosomie 19 (19q13.4). U ludzi występuje różna liczba genów KIR i wykazują one duże zróżnicowanie (polimorfizm alleliczny). Nazwa genów np. KIR2DL2 wywodzi się ze skrótu KIR, liczby zewnątrzkomórkowych domen Ig-like (np. 2D lub 3D) oraz litery L lub S oznaczających domenę cytoplazmatyczną długą (L-long) lub krótką (S-short), ponadto występują jeszcze warianty tych genów. Kodowane przez te geny receptory, występujące na powierzchni komórek NK, możemy podzielić na hamujące i aktywujące. Receptory KIR w zależności od obecności/nieobecności kodujących je genów aktywujących i hamujących występują w dwóch haplotypach A i B, wyróżniono dwie główne grupy haplotypów: AA i Bx.
W grupie haplotypu AA występuje więcej receptorów hamujących, ponadto w skład tego genotypu wchodzą zawsze geny: KIR2DL1, KIR2DL3, KIR3DL1, KIR2DS4 i KIR2DL1.
Natomiast w skład grupy haplotypu Bx wchodzą receptory aktywujące i hamujące i ogólnie haplotyp ten charakteryzuje się większą różnorodnością obecnych genów – w genotypie tym występuje zawsze od 1 do 5 genów aktywujących: KIR2DS1, KIR2DS2, KIR2DS3, KIR2DS5 i KIR3DS1.
Receptory hamujące obniżają aktywność komórek uNK, natomiast receptory aktywujące pobudzają uNK do wydzielania cytokin i czynników wzrostowych niezbędnych do rozwoju łożyskai zarodka. Ważna jest równowaga pomiędzy cząsteczkami KIR hamującymi jak i aktywującymi, utrata tej równowagi może doprowadzić do komplikacji w utrzymaniu ciąży.
W literaturze powiązano haplotyp hamujący AA u matki oraz antygen HLA-C2 na powierzchni trofoblastu (szczególnie odziedziczony od ojca) ze stanem przedrzucawkowym, problemami z prawidłowym zagnieżdżeniem się zarodka oraz możliwością wystąpienia poronień nawykowych i niewłaściwym odżywieniem płodu.
Schemat wpływu określonych haplotypów KIR i HLA-C na rozwój ciąży i ryzyko poronienia (wg Moffett A., Hiby SE, 2007, Placenta 28, Suppl.A S51-S56.
Identyfikacja polimorfizmu FSHR i FSHB
KOD BADAŃ: NIEPŁODNOŚĆ-22
Mężczyźni będący homozygotami TT dla polimorfizmu w FSHB mają niższe stężenie hormonu FSH w wyniku mniejszej aktywności transkrypcyjnej genu, gorsze parametry nasienia oraz mniejszą objętość jąder w porównaniu do homozygot GG lub heterozygot TG.
Polimorfizm w FSHR c.2039A>G zmniejsza wrażliwość receptora FSHR, prowadzi do zwiększenia stężenia hormonu FSH, ale efekt polimorfizmu FSHB -211G>T jest silniejszy niż polimorfizmu FSHR c.20139A>G.
Badania wieloośrodkowe wykazują, że homozygoty FSHB -211:TT lepiej odpowiadają na leczenie FSH. Im niższe stężenie FSH w surowicy, tym lepsza odpowiedź na leczenie FSH.
NIEPŁODNOŚĆ ŻEŃSKA - PRZEDWCZESNE WYGASANIE FUNKCJI JAJNIKÓW
KOD BADAŃ: NIEPŁODNOŚĆ-08, NIEPŁODNOŚĆ-09
Przedwczesne wygasanie funkcji jajników czyli POF dotyczy 1% kobiet przed 40. r.ż. Jedną z przyczyn choroby jest występowanie mutacji w genie FMR1. Mutacje w tym genie są również przyczyną niepełnosprawności intelektualnej – tzw. łamliwego chromosomu X - występującego u chłopców. Dlatego kobiety, u których występuje POF w wyniku mutacji w genie FMR1, mają podwyższone ryzyko przekazania mutacji swoim synom i tym samym urodzenia synów z niepełnosprawnością intelektualną.
W CM MedGen dostępne jest badanie genu FMR1.
Serdecznie zapraszamy! (501 377 150, rejestracja@medgen.pl)
Więcej badań znajdziesz tutaj
W przypadku pytań zapraszamy do kontaktu z naszymi specjalistami:
diagnostyka@medgen.pl, tel. 501 377 150, 501377780
Zapraszamy również na konsultację genetyczną – nasi lekarze genetycy kliniczni z wieloletnim doświadczeniem chętnie odpowiedzą na Państwa pytania.
rejestracja@medgen.pl, tel. 501377150
